Ποιος είναι ο αφηγητής;

Ποιος αφηγείται τα γεγονότα σε μια ιστορία; Το ερώτημα τίθεται συχνά, όταν διαβάζουμε ένα λογοτεχνικό κείμενο. Είναι ένας παντογνώστης αφηγητής που μένει αμέτοχος στα γεγονότα; Είναι ένας από τους ήρωες της ιστορίας και διηγείται τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία; Μήπως είναι ο πρωταγωνιστής; 
Η απάντηση στο ερώτημα είναι σημαντική, γιατί η επιλογή του αφηγητή διαμορφώνει και επηρεάζει την οπτική γωνία της αφήγησης, το ύφος, το περιεχόμενο και τη δομή του κειμένου. Με άλλα λόγια, ολόκληρη την αφήγηση!
Τι θα γινόταν λοιπόν αν ξαναγράφαμε τη "Διαδήλωση", το απόσπασμα από το μυθιστόρημα του Γ. Θεοτοκά Αργώ, επιλέγοντας ένα διαφορετικό αφηγητή; Τι θα άλλαζε στον τρόπο αφήγησης, στην επιλογή των γεγονότων, στο χρόνο και το χώρο της αφήγησης, στο ύφος και τις λέξεις; 
Οι μαθητές και οι μαθήτριες του Γ2 το τόλμησαν και παραθέτουμε κάποια παραδείγματα από τις αφηγήσεις τους. Μετά την ανάγνωση προσπαθούμε να ανακαλύψουμε την  ταυτότητα του αφηγητή και σε τι άλλαξε την αφήγηση η συγκεκριμένη επιλογή.

Κατέβηκα στην Αθήνα για την διαδήλωση. Εκεί συνάντησα φίλους και γνωστούς από το πανεπιστήμιο. Υπήρχαν πολλοί φοιτητές μερικοί από τους οποίους είχαν όρεξη για ταραξίες, ενώ άλλοι ήταν πιο ενθουσιώδεις. Στη διαδήλωση είδα εκτός από φοιτητές, απλούς περαστικούς και παιδιά του δρόμου. Δεν ήταν καθόλου οργανωμένοι και δεν ήξεραν για ποιο λόγο φωνάζουν. Ξαφνικά είδα τον αδελφό του Αλέξη, τον Λίνο Νοταρά. Προσπάθησα αλλά δεν μπόρεσα να τον πλησιάσω γιατί ήταν πολύς ο κόσμος. Μετά από λίγο είδαμε μια άλλη διαδήλωση να μας πλησιάζει. Αυτή η διαδήλωση ήταν πιο οργανωμένη και ήξεραν τι ζητούσαν. Υπήρχαν γυναίκες ντυμένες στα μαύρα και άνδρες. Επίσης, είδα μια κόκκινη σημαία που με ανατρίχιασε. Αμέσως κατάλαβα ότι ήταν κομμουνιστές. Τότε πολλοί φοιτητές από τη δική μας διαδήλωση έφυγαν, ενώ εγώ συνέχισα. Εγώ γύρευα τον Λίνο αλλά ήταν τόσος πολύς ο κόσμος που δεν μπορούσα να τον βρω, και μπροστά μου βρέθηκε ο Δαμιανός Φραντζής. Η διαδήλωση συνεχιζόταν προς την Ομόνοια, όταν ξαφνικά είδαμε μπροστά μας τους πεζοναύτες. Μας διέταξαν να διαλυθούμε αλλά εμείς δε φεύγαμε. Έτσι λοιπόν ξεκίνησε μια μάχη ανάμεσα στους διαδηλωτές και τους πεζοναύτες. Η μάχη κράτησε μόλις πέντε λεπτά αφού εμείς δεν μπορούσαμε να αντισταθούμε χωρίς όπλα και χάσαμε πολλούς διαδηλωτές.

Παύλος Μυριδάκης

 Φωτογραφία από διαδήλωση της 24/2/1943 (από την ιστοσελίδα: http://hellas1940.blogspot.com/)

Το γραφείο όπου εργάζομαι, βρίσκεται επί της οδού Ομήρου. Μια μέρα που καθόμουν στο παράθυρο σκεπτόμενος ένα θέμα για το άρθρο μου, είδα μια γνωστή φυσιογνωμία να κατεβαίνει. Για μερικές στιγμές συλλογίστηκα ποιος μπορεί να ήταν και αμέσως θυμήθηκα!! Ήταν ο Μανώλης, ο παλιός μου συμμαθητής! Αμέσως κατέβηκα κάτω να τον χαιρετήσω, όμως είχε απομακρυνθεί. Φτάσαμε στην οδό Ακαδημίας, όπου πλήθος κόσμου ήταν μαζεμένο. Μια που όλα αυτά μου φάνηκαν ενδιαφέροντα για το άρθρο μου αποφάσισα να τους ακολουθήσω διακριτικά και από μακριά. Λίγο αργότερα η χωροφυλακή τους έδιωξε… Ο Μανώλης βρέθηκε με πολλούς γνωστούς του, οι οποίοι, αν κατάλαβα καλά προσπάθησαν να ξεσηκώσουν τους φοιτητές απλά για το τίποτα, για την πλάκα τους. Όμως τώρα έγινε κάτι σοβαρότερο που οφείλω να ομολογήσω πως αλλάζει την μέχρι τώρα «ροή» των γεγονότων. Μια διαδήλωση ανέβαινε προς την Ομόνοια αλλά με ύφος πολύ διαφορετικό. Ήταν όλοι αποφασισμένοι, τους συνόδευε ένα θωρακισμένο αυτοκίνητο, το οποίο άνηκε στους κομμουνιστές. Σαν είδε ο Μανώλης την σημαία φοβήθηκε και ήταν εύκολο να το καταλάβει κανείς. Η κόκκινη σημαία προκαλούσε τον φόβο και τον τρόμο. Λίγο αργότερα η διαδήλωση των φοιτητών διαλύθηκε. Ο στρατιώτης τους απείλησε πως αν δεν διαλύονταν θα χρησιμοποιούσε τα όπλα. Κανένας δεν κουνήθηκε… όλοι φοβήθηκαν… Λίγα δευτερόλεπτα αργότερα ακούστηκε ένας πυροβολισμός μέσα από το πλήθος. Ο στρατιώτης είχε πέσει νεκρός… αμέσως ξεκίνησε ο «πόλεμος» Οι «σπουδαιότεροι» επαναστάτες τώρα πια ήταν νεκροί. Εκεί δεν άντεξα να βλέπω άλλο και αποχώρησα έχοντας ένα καλό θέμα για το άρθρο μου, αλλά και το συναίσθημα του φόβου να με διακατέχει.

Δήμητρα Παπαθανάση

                                                                                            25 Απριλίου 1933

Αγαπητό μου ημερολόγιο,

 Άλλη μια χρονιά πραξικοπήματος. Όλος ο στρατός έπρεπε να παρευρεθεί στην βάση για περαιτέρω οδηγίες. Αυτή η μέρα όμως δεν ήταν σαν τις άλλες. Ο αξιωματικός μας είχε διαταγή να πάρει τον λόχο του και πάμε να σταματήσουμε μια διαδήλωση φοιτητών μαζί με τους κουμουνιστές στην οδό ακαδημίας.

Εμείς ήμασταν εκεί μέσα σε λίγα λεπτά μετά τη διαταγή του αξιωματικού. Φτάσαμε και υψώσαμε τα όπλα μας. Οι διαδηλωτές σταμάτησαν. Ο αξιωματικός τους πρότεινε να σταματήσουν την διαδήλωση αλλιώς είχαμε άδεια να ανοίξουμε τα πυρά. Ξαφνικά, μέσα στην σιωπή, ένας άντρας ξεπρόβαλλε από τη διαδήλωση και πυροβόλησε τον αξιωματικό!

Όλοι είχαμε πανικοβληθεί δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Αμέσως οι περισσότεροι πεζοναύτες ανταπόδωσαν τα πυρά. Κάποιοι από τους διαδηλωτές κουβαλούσαν όπλα. Εμείς όμως υπερισχύαμε. Έτσι σπρώξαμε με τα πυρά μας τους διαδηλωτές πίσω και καταλάβαμε ένα θωρακισμένο αμάξι.

Όλοι οι διαδηλωτές άρχισαν να τρέχουν στα στενά να ξεφύγουν. Καθώς είχαν φύγει οι περισσότεροι είδαμε στο δρόμο έναν χοντρό άντρα πεσμένο κάτω με σφαίρες στο σώμα του. Ήταν αυτός που κρατούσε την κόκκινη σημαία. Το αίμα ήταν άφθονο. Δίπλα ήταν πεσμένο ένα αγόρι με μία τρύπα ανάμεσα στα φρύδια. Δεν περίμενα να εξελιχθεί  έτσι η κατάσταση, αλλά κάποιες φορές γίνονται θυσίες χωρίς λόγο.

  

Αλέξανδρος Μουζάκης

Κατέβηκα μόνος μου από την οδό Ομήρου στην οδό Ακαδημίας και βρήκα πλήθος φοιτητών μαζεμένο στο Πανεπιστήμιο και την Νομική Σχολή. Εκεί συνάντησα πολλούς  φίλους και γνωστούς της Αργώς. Μέσα στο πλήθος ξεχώρισα τον Λίνο, το μικρό αδερφό του Αλέξη,αλλά δεν μπόρεσα να τον πλησιάσω γιατί το πλήθος με έσπρωχνε ορμητικά. Προς την Ομόνοια συναντήσαμε μια άλλη διαδήλωση,κομμουνιστική, πολύ διαφορετική από τη δικιά μας.Ανάμεσα στους διαδηλωτές είδα το Δαμιανό Φραντζή που βάδιζε σαν αρχηγός και τον Δημητρό Μαθιόπουλο, το φοιτητή απ' τα Καλάβρυτα. Καθώς προσπαθούσα να βρω τον Λίνο ήρθα πρόσωπο με πρόσωπο με τον Δαμιανό. Τον άρπαξα από τους ώμους αλλά φωνάζοντας ξερά να τον αφήσω τινάχτηκε για να ελευθερωθεί. Ο Λίνος ήταν στην πρώτη γραμμή. Κάποια στιγμή είδα οπλισμένους πεζοναύτες να ξεπροβάλλουν από την Ομόνοια και να σημαδεύουν τη διαδήλωση. Ένας νέος αξιωματικός του  ναυτικού γύρισε προς το πλήθος και διέταξε την διάλυση της αλλιώς θα χρησιμοποιούσε όπλο. Κανένας δεν κουνιόταν.Ύστερα ακούστηκε ένας πυροβολισμός, ο Δαμιανός είχε πυροβολίσει τον αξιωματικό και δάγκωνε τα χείλια του γιατί είχε καταλάβει τι κακό προκάλεσε. Πριν το καταλάβουμε η διαδήλωση άναψε και στη μέση του δρόμου είχε πέσει νεκρός ο Δημητρός και πιο πέρα ο Λίνος.

Αργυρώ Μουζάκη