Ποιητές, συνθέτες και ερμηνευτές... Η Οδύσσεια συνεχίζεται

Του ζωγράφου Γιάννη Γαϊτη, Ο Οδυσσέας και οι Σειρήνες, 20ος αι.

Άραγε θα πάψει ποτέ η "Οδύσσεια" και ο πολύπαθος ταξιδευτής Οδυσσέας να εμπνέουν ;

 Η Πηνελόπη και ο Οδυσσέας, Honore Daumier, 1842

Από την ώρα που η "Οδύσσεια" του Ομήρου πέρασε σε γραπτή μορφή στα χέρια του κοινού και, στη συνέχεια, έγινε και παρέμεινε κλασσικό ανάγνωσμα για μαθητές, σπουδαστές αλλά και κάθε φίλο της λογοτεχνίας σε μεγάλο μέρος της Υφηλίου -δηλαδή εδώ και  περίπου 3000 χρόνια- δεν έπαψε να τροφοδοτεί τη φαντασία και τις σκέψεις μας.  Ο κάθε δημιουργός δίνει τη δική του εκδοχή, βρίσκει τον εαυτό του σε κάποια, φανερή η κρυμμένη, γωνιά του μύθου. 

Από τη θατρική παράσταση του Robert Wilson στο Εθνικό Θέατρο, 2012-2013

 Ας απολαύσουμε, λοιπόν, και ας προσπαθήσουμε να αποκρυπτογραφήσουμε σε ποια γωνιά οι δημιουργοί βρίσκουν άραγε τον εαυτό τους ...

Κ.Καβάφη,  "Ιθάκη" 

(μουσική Γιάννη Παπαθανασίου)

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

αν μεν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι

που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά

θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους,

να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,

και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,

σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,

και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά,

σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,

να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί ειν' ο προορισμός σου.

Αλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει

και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στο δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ'έδωσε τ' ωραίο ταξείδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δε σε γέλασε.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες οι Ιθάκες τι σημαίνουν."

* * * 

Κώστα Καρτελιά, "Στην Καλυψώ"

Μουσική Μίκη Θεοδωράκη από το έργο του "Οδύσσεια"

Σκηνές από την κιν/φική ταινία  "The Odyssey", 1997

Απαγγελία: Λυδία Κονιόρδου

Τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη

"

"( ...) 

Κι απαντά ο Οδυσσέας:

Μη με κρατάς στη αγκαλιά σου με τα μάγια
άσε με ελεύθερο να φύγω κι ας χαθώ.
Εμένα η μοίρα μου όταν έριχνε τα ζάρια 
είχε μαλώσει το πρωί με το θεό.

Μη μου ζητάς λοιπόν να μείνω να σωθώ
μην προσπαθείς με κόλπα εδώ να με κρατήσεις
εγώ στους δρόμους έχω μάθει να γυρνώ
κι εσύ γυρεύεις έναν ώμο να ακουμπήσεις.

Σαν το θηρίο που είναι μέσα στο κλουβί
και σε κοιτάζει με δυο μάτια λυπημένα
εσύ νομίζεις πως του σώζεις τη ζωή
κι αυτό το λειώνει το μαράζι κάθε μέρα.

Ο Οδυσσέας είναι κάπου εδώ
Στο διπλανό διαμέρισμα
Σε κάποια ακτή παρέα με άλλους λαθρομετανάστες
Μπορεί να είμαι εγώ, μπορεί εσείς
Έτσι κι αλλιώς η Οδύσσεια συνεχίζεται..

(...)

Χριστόφορου Κουβέλη, Οδυσσέας Πηνελόπη

Γιάννα Παπανδρέου